ترکیبات طبیعی ضد لیشمانیا برگرفته از منابع طب سنّتی

لیشمانیازیس، بیماری عفونی است که توسط گونه های مختلف لیشمانیا ایجاد می گردد. مردم بسیاری در برخی از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه، به این بیماری مبتلا هستند. لیشمانیازیس از لحاظ علایم و عوارض حاصله در بیماران، به سه دسته ی لیشمانیوز جلدی، جلدی- مخاطی و احشایی تقسیم می گردد، که فرم جلدی آن شایع تر بوده و در برخی از کشورها از قبیل ایران به وفور یافت می شود. لیشمانیا از طریق گزش پشه ی phlebotomus papatasi و برخی دیگر از گونه های فلبوتوم انتقال می یابد. گزارشات سازمان بهداشت جهانی حاکی از به خطر افتادن سلامتی قریب به 350 میلیون نفر از مردم در 88 کشور مختلف دنیا توسط این بیماری می باشد. تعداد مبتلایان به این بیماری در حال حاضر، 12 میلیون نفر بوده و تخمین زده می شود، سالانه حدود 2-1 میلیون مورد ابتلای جدید نیز، اتفاق افتد. حدود نود درصد از موارد ابتلا به لیشمانیای جلدی در کشورهای افغانستان، برزیل، ایران، پرو، عربستان سعودی و سوریه بوده است. امروزه با توجه به عوارض جانبی زیاد و خطرناک فرآورده های دارویی موجود، تلاش برای یافتن داروهای مؤثرتر، ارزان تر، کم عارضه تر و دارای منشأ گیاهی بیشتر شده است. بررسی و شناخت گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنّتی و ترکیبات تشکیل دهنده آن ها می تواند دستیابی به این اهداف را آسان تر نماید. در حال حاضر اثرات ضد لیشمانیای برخی از گیاهان و ترکیبات گیاهی از قبیل تعدادی از کینونها، ترپنها، آلکالوییدها، کومارینها، فلاونوییدها، لاکتونها، چالکونها، تترالونها و ساپونینها به اثبات رسیده است. در این مقاله سعی شده است، با بررسی گیاهان دارویی مورد استفاده در طب سنّتی ملل مختلف و ترکیبات مؤثره ی موجود در آن ها، منابع جدیدی برای دسترسی به ترکیبات موثر ضد لیشمانیا معرفی گردد.